اختلال شخصیت پارانوئید: وقتی جهان پر از سوءظن است - سفر ترکیه

اختلال شخصیت پارانوئید چیست؟

این اختلال، نوعی اختلال شخصیت عجیب و غریب (eccentric personality disorder) است. افرادی که به این دسته از اختلالات مبتلا هستند، رفتارهایی از خود نشان می دهند که برای دیگران عجیب یا غیرمعمول به نظر می رسد. در DSM-5 (راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی)، این اختلال در دسته اختلالات شخصیت گروه A قرار می گیرد.

اختلال شخصیت پارانوئید با سوءظن شدید و بی اعتمادی نسبت به دیگران تعیین می گردد و این سوءظن می تواند در فعالیت های روزمره و زندگی فرد اختلال ایجاد کند. افراد مبتلا به این اختلال به انگیزه های دیگران بدگمان هستند و معتقدند که دیگران قصد آسیب رساندن به آن ها را دارند.

دیگر نشانه های این اختلال عبارتند از:

• بی میلی به اعتماد و رازگویی به دیگران
• کینه توزی
• برداشت های منفی و تهدیدآمیز از نظرات یا اتفاقات بی اهمیت
• بروز سریع خشم و خصومت نسبت به دیگران

بر اساس یک آنالیز در سال 2017، بین 1.21 تا 4.4 درصد از جمعیت دنیا به این اختلال مبتلا هستند.

خواندنی ها

6 نوع رایج اختلالات خوردن و علائم آن ها که باید بدانید

علائم اختلال شخصیت پارانوئید چیست؟

اغلب افراد مبتلا به PPD معتقدند که رفتارشان کاملا طبیعی است و سوءظن آن ها نسبت به دیگران منطقی است. با این حال اطرافیان ممکن است این بی اعتمادی را بی دلیل بدانند.

بعلاوه ممکن است فرد مبتلا رفتاری خصمانه یا لجوجانه داشته باشد. رفتار و گفتار این افراد ممکن است طعنه آمیز باشد که باعث ایجاد واکنش خصمانه در دیگران می گردد. این واکنش خصمانه به نوبه خود می تواند سوءظن اولیه فرد مبتلا را تایید کند.

افراد مبتلا به PPD ممکن است به سایر اختلالات روانی هم مبتلا باشند که علائم PPD آن ها را تشدید می نماید. به عنوان مثال افسردگی و اضطراب می توانند بر خلق و خوی فرد تاثیر بگذارند و احتمال احساس پارانویا و انزوا را در فرد مبتلا به PPD افزایش دهند.

سایر علائم PPD عبارتند از:

• باور به اینکه دیگران انگیزه های پنهانی دارند یا قصد آسیب رساندن به آن ها را دارند (به عبارت دیگر، تجربه هذیان های آزار و اذیت)
• شک در وفاداری دیگران
• مشکل در همکاری با دیگران
• حساسیت بیش از حد به انتقاد
• عصبانیت یا خصومت سریع
• گوشه گیری یا انزوای اجتماعی
• بحث برانگیز و دفاعی بودن
• عدم درک دلیل نگرانی دیگران از رفتارشان
• مشکل در آرامش

علائم PPD می تواند با علائم سایر اختلالات سلامت روان همپوشانی داشته باشد. اسکیزوفرنی و اختلال شخصیت مرزی (BPD) دو اختلالی هستند که علائمی مشابه PPD دارند. در نتیجه، تشخیص صحیح این اختلالات می تواند سخت باشد.

عوامل و علل بروز اختلال شخصیت پارانوئید

دلیل تعیینی برای PPD وجود ندارد اما محققان معتقدند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی می تواند منجر به بروز این اختلال گردد. این اختلال در خانواده هایی که سابقه اسکیزوفرنی یا اختلال هذیانی دارند، بیشتر دیده می گردد. بعلاوه تجربه های آسیب زا در دوران کودکی هم می توانند در ایجاد این اختلال موثر باشند.

سایر عوامل موثر عبارتند از:

• زندگی در خانواده ای با عایدی پایین
• جدایی یا طلاق
• بیوه شدن
• هرگز ازدواج نکردن

روش تشخیص اختلال شخصیت پارانوئید

برای تشخیص PPD، پزشک ابتدا درباره علائم و سابقه پزشکی شما سوال می نماید. بعلاوه یک معاینه فیزیکی هم برای آنالیز سایر بیماری ها انجام می دهد. او ممکن است شما را برای ارزیابی بیشتر به روانشناس، روانپزشک یا متخصص سلامت روان ارجاع دهد.

متخصص سلامت روان هم یک ارزیابی جامع انجام می دهد. او ممکن است در این ارزیابی درباره دوران کودکی، مدرسه، زندگی کاری و روابط شما سوال کند. بعلاوه ممکن است با پرسیدن اینکه در یک موقعیت فرضی چگونه واکنش نشان می دهید، سعی در سنجش رفتار شما داشته باشد. سپس متخصص سلامت روان تشخیص و طرح درمان را ارائه می دهد.

روش های درمان اختلال شخصیت پارانوئید

PPD قابل درمان است. با این حال بیشتر افراد مبتلا در پذیرش درمان مشکل دارند. افراد مبتلا به PPD علائم خود را بی مورد نمی دانند و برای همه آن ها یک دلیل ظاهرا منطقی بیان می نمایند. گفتاردرمانی یا روان درمانی برای افرادی که درمان را می پذیرند، مفید است. این روش ها به شما یاری می نمایند تا:

• با اختلال خود کنار بیایید.
• در موقعیت های اجتماعی با دیگران ارتباط برقرار کنید.
• احساس پارانویا را کاهش دهید.

دارو درمانی هم می تواند مفید باشند، مخصوصا اگر به سایر اختلالات مرتبط مثل افسردگی یا اضطراب هم مبتلا باشید. داروهایی که ممکن است برای شما تجویز شوند در دسته بندی زیر قرار می گیرند:

• داروهای ضدافسردگی
• بنزودیازپین ها
• تثبیت نماینده های خلق وخو

ترکیب دارو با گفتاردرمانی یا روان درمانی می تواند در درمان این اختلال بسیار موثر باشد.

خواندنی ها

اختلال ساختگی: وقتی بیماری، نقابی برای جلب توجه می گردد

آینده برای افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید چگونه است؟

آینده PPD به این بستگی دارد که فرد مایل به پذیرش درمان باشد یا خیر. افرادی که در مقابل درمان مقاومت می نمایند، ممکن است زندگی کم کارکردتری داشته باشند. PPD می تواند در توانایی شما برای حفظ شغل یا برقراری تعاملات اجتماعی مثبت اختلال ایجاد کند.

در مقابل، افرادی که درمان را می پذیرند ممکن است در حفظ شغل و روابط سالم کمتر دچار مشکل شوند. با این حال باید درمان را در طول زندگی خود ادامه دهید، چون هیچ درمان قطعی برای PPD وجود ندارد. علائم PPD در طول زندگی فرد ادامه خواهد داشت، اما با مراقبت و حمایت می توان آن ها را مدیریت کرد.

کلام آخر

اختلال شخصیت پارانوئید می تواند زندگی فرد را تحت تاثیر قرار داده و روابط اجتماعی او را با چالش های جدی روبرو کند. با این حال با تشخیص به موقع، روان درمانی و در صورت احتیاج دارودرمانی، می توان به افراد مبتلا یاری کرد تا علائم خود را مدیریت نموده و زندگی سالم تر و پربارتری داشته باشند. آگاهی و درک بهتر از این اختلال نقش مهمی در حمایت از افراد مبتلا و یاری به آن ها برای بهبودی دارد. به یاد داشته باشیم که با وجود چالش های این اختلال، امید به بهبود و زندگی بهتر همواره وجود دارد.

منبع: healthline